15 Mart 2014

5 Mart 2014 Toplantı Özeti

5 Mart akşamı Doğa Derneği'nde toplanan İKGT'de bu hafta konumuz kartallardı. 20 kişilik katılım gerçekleşti. Mehmet Eren Yalman'ın Kartalların tanımlanması kolay olandan zor olana anlattığı sunumdan notlar şöyle:
Ergün Bacak ve Bozkır Kartalı samimiyeti. 
Ak Kuyruklu Kartal: En geniş ve uzun kanatlı ve en büyük gagalı kartal. Gagası sarı ve gün ışığında dikkat çekiyor. Kuyruk erişkinlerde beyaz, tüm yaşlarda kısa ve kama şeklinde. Göçte bir ya da iki birey görüyoruz.
Tavşancıl: Kanatlar kısa ve yuvarlak. El teleklerinin koyu rengi ve gaga büyüklüğüyle şahinden ayrılıyor. Kuyrukta siyah bandı ve gençlerde açık renk gövde dikkat çekici. Erişkinlerde boyun ve karın kızıl kahve. Sırt ortasında beyaz leke mevcut.

Balık Kartalı yine en kolay kartallardan. Gövde ve kanat altının açık rengi, yüz maskesi ve ince kanatları ayırt edici. El bileği dediğimiz bölgenin koyuluğu açık renk kanat altında kolayca görülüyor. Balık Kartalı ülkemizde yaşayıp da tamamen suya dalabilen tek yırtıcı. Bir diğer önemli özellik de dört ayak parmağından ikisi önde biri arkada olan Balık Kartalının bir ayak parmağı hareketli. Bu da sudan aldığı balığı uygun pozisyonda tutup rüzgârın etkisini en aza indirebilmesine yardımcı oluyor. Bacaklarında tüy yok. Aktif uçucu olan Balık Kartalı uçuşta martılarla karışabiliyor.

Küçük Kartal adı üzerinde küçük bir kartal, şahinden, boyunda bir kolyenin yokluğu ve kuyruk şekliyle ayırılabilir. Parmak sayısı da ayırt edici. Küçük Kartal kimilerince M harfine benzetilen sırt deseniyle tanınabiliyor. Açık ve koyu olmak üzere iki formu var. Açık formu el bileğinde leke taşımıyor. Dolayısıyla yine Balık Kartalından ayrılıyor.

Yılan Kartalı açık renk gövde ve kanat altındaki sıralı çizgilenme ve koyu renk kafayla ayırt edilebiliyor. Uzun kanatlar, hantal kanat hareketleri, el bileğindeki lekesizlik diğer tüm açık renk gövdelerden ayırt etmenize yardımcı. Büyük sarı gözler (görebilirseniz) işinizi kolaylaştıracaktır. Otururken büyük kafa baykuşa benzeyebilir dediler ama ben onların yalancısıyım.

Kaya Kartalı uzun kuyruklu bir kartal. Ensede kızıl bir lekeye sahip. Gençlerini el bileklerindeki beyaz bölgelerden ayırt etmek kolay. Gençken beyaz olan kuyruğun ucundaki kalın beyaz bant dikkat çekici. Erişkinliğe geçildikçe kaybolan lekeler yerine silüet size yardım etmeye başlıyor. Kanatlar vücuda doğru yaklaştıkça inceliyor bu da tüm kanat silüetini bombeli hale getiriyor.

Şah Kartal sırtında iki adet beyaz lekeye sahip. Soluk altın renkli bir ensesi var. Sırtın kırçıllı rengi Bozkır Kartalının gencinden ayırırken kanat şeklinin görece düzlüğü ve kısa kuyruk Kaya Kartalından ayırmanıza yardımcı oluyor.

Bozkır Kartalı gencin kanat altıda göze çarpan ve kanadı boydan boya kat eden kalın beyaz bantla kolayca ayrılıyor. Erişkinlerinin kanat ve kuyruk telekleri çizgili. Orman kartallarına göre büyük bir gagaya sahip. Eğer görebilirseniz gagadaki sarılığın gözü geçtiğini de fark edeceksiniz. Firar hattında koyuluk var yine ayırt edebilenine.

Büyük Orman Kartalı (BOK) ve Küçük Orman Kartalını (KOK) ancak tecrübeliler ayırabiliyormuş deyip susmayı çok isterdim sevgili buraya kadar okumuş olan sabırlılar. Ama bitmiyor, kartallar konusunun zırt dediği bu noktada size söyleyebileceklerim rivayetlerden ibaret. Sonra yok biz görmedik, yok biz duymadık diye gelmeyin bana. KOK'ta 7. primer kısa iken BOK'ta ayırt edilir derecede uzun. KOK'un hücum hattı açık renk, firar hattı koyu renkken BOK'ta yine tam tersi, açık bir firar hattı görüyoruz. Görece küçük gaga da KOK'a ait bir özellik. BOK'un gagası kendini fark ettirirmiş rivayete göre.

Kabul etmek gerek bazı noktalarda hayatımızı zorlaştıracak yırtıcılar ama daha önce deneyimlememişler için çok farklı bir pencere açacak bu ilkbahar göçü de. Tanımlama eğitimlerimizin teorik kısmı böylece biterken sunumcularımız Ömral Ünsal Özkoç, Taner Şekercioğlu, Burcu Yağmur Kabaalioğlu, Mehmet Eren Yalman ve tüm sunumcuların dostu yeni kuşçuların dayanağı Ergün Bacak'a teşekkürü bir borç biliriz. Bundan gayrı yapılacak en iyi şey gözümüzü açık tutmaktır.
Sarıyer'deki popüler gözlem noktası Keskin Viraj'a ilk kuşçular düştü bile, ama işler düzene 15 Mart'tan itibaren girecek deniyor. İletişimde kalın, tecrübeli gözlemcileri kollayın.
Göçle kalın ve Kuzey Ormanları'na bakın!
Sunumu buradan indirebilirsiniz.

İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu ayda iki kez olmak üzere iki haftada bir çarşamba akşamları düzenli olarak toplanıyor. İstanbul ve kuşların ağırlıklı olarak konuşulduğu bu toplantılar oldukça verimli geçiyor. Tüm detaylarıyla Yelkovan mail grubundan da takip edebileceğiniz bu toplantıları Nazlı Avcılar yazıyor.
İlgili sorularınız için "İletişim" menüsünden bize ulaşabilirsiniz.