6 Ağustos 2014

Kıyı Kuşları Gözlemcileri Bekliyor

(Sürmeli kumkuşu, Limicola falcinellus Fotoğraf: Mehmet Zenginer -TRAKUS)
Yaz ortası genelde –özellikle şehirde yaşayan- kuş gözlemcileri için sakin geçer; havalar iyice ısınmış, henüz geniş kanatlı kuşların göçü başlamamış, bir çok tür üreme ve tüy değiştirme telaşındadır.  Ancak aslında özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında dikkat etmemiz gereken kuş grupları mevcut; kıyı kuşları bunlardan birisi.

Enteresan bir hikaye kıyı kuşlarının ki... Genelde Arktik tundralarda üreyen bu kuşlar kışlama bölgelerini Mayıs ayına kadar terk etmezler. Bunun sebebi Arktik bölgenin sonbahardan ilkbahara kadar korkunç derecede soğuk ve karanlık olmasıdır; yazın ise kısa bir süre için bu bölgede 24 saat güneş ışığı, sığ toprak ve gölleri çözer ve bu andan itibaren bölgede çılgın bir canlılık ortaya çıkar. Larval formda bekleyen böcekler ve kış uykusundan yeni uyanmış küçük memeliler etrafta cirit atmaya başlar.  Hiçbir kuş bu bölgede uzun süreler yaşayamaz ancak yazın bölgedeki olağanüstü bolluktaki besin kaynağı kuşların kuzeye göç etmesi için büyük bir cazibe kaynağıdır. Bu uzun göçü gerçekleştiren kuş gruplarından bazıları kıyı kuşları, ördekler, kazlar, sumrular, korsan martılar ve bazı yırtıcı kuşlardır.

Böyle kısa bir zaman dilimi içerisinde zengin olan, ekstrem uzaklıkta bir alana göç etmek için aceleye hiç gerek yoktur. Kıyı kuşları bu konuda öyle stratejiktir ki üreme alanlarına gitmeden önce şartların olgunlaştığından emin olmak için kışlama alanlarında eş seçimine kadar her şeyi hallederler, geriye sadece alana varıp en iyi üreme alanını seçmek için diğer bireylerle mücadele etmek kalır. Bir çift için birden fazla kez yumurta bırakmak ve yavru yetiştirmek için vakit yoktur, Temmuz olduğunda şartlar sertleşmeden güneye inmek zorundadırlar ve inerler de. Önce neslini devam ettirme görevini tamamlamanın rahatlığı ile erişkin bireyler göçe başlar, arkalarından ise taptaze tüy örtüleri ile genç bireyler göç eder. Kıyı kuşları bu görece erken başladıkları göç nedeni ile kışlama alanlarında en uzun süre gözlemlenen gruplardandır (yılın 10-11 ayı).

İstanbul’da semaya bakıp geniş kanatlı kuşlarının göçünün başlamasını beklemeden önce sulak alanlara gidip göç yolunda sıra dışı bir misafir uğramış mı diye bakmak keyifli olabilir.  Her sene Temmuz ve Ağustos aylarında pek ziyaret edilmeyen sulak alanlarda kıyı kuşlarını aradığınızda emin olun eliniz boş dönmeyeceksiniz. Bu aylarda üremeyi bitirip hemen göçe başlamış ve hala üreme kıyafetinde olan bazı bireyleri bile yakalayabilirsiniz. Sulak alanların dışında Rumeli Feneri gibi sürekli kıyı kuşları ile karşılaştığımız bölgelere de bakmayı ihmal etmeyin. Ayrıca bu gözlemler ile uluslararası projelere de destek olabilirsiniz. Örneğin International Wader Study Group (Uluslararası kıyı kuşu çalışma grubu) tarafından 2012 yılından beri yürütülen kıyı kuşlarının üreme başarılarının kışlama alanlarındaki gözlemler ile ölçülmesi projesine ya da Eylül ayında gerçekleşen Dünya Kıyı Kuşları Günü için bir alan seçerek ve bu alanı veri tabanına kaydederek kıyı kuşlarının korunmasına destek olabilirsiniz.

Keyifli gözlemler.

0 yorum:

Yorum Gönder